Friday 24 March 2017

Uništavanje prošlosti, Večernje novosti, 24. mart 2017.




Dnevnik zabluda

Uništavanje prošlosti

Piše Slobodan Maldini

Zamislimo situaciju u kojoj na antičkom Rimskom Forumu ili neposredno uz atinski Akropolj bude dozvoljena gradnja ultramodernog šoping centra, pa zatim, pošto je uz njega potreban i ogroman parking, budu prekopane ove arheološke lokacije i na njima bude sagrađena ogromna podzemna garaža? Ili da neposredno uz hiljadugodišnje zidine starog Jerusalima bude sagrađena  trgovačko-poslovna gradska četvrt sa čelično-staklenim zgradama koje primaju na hiljade posetilaca? Ako bi se nešto ovako neverovatno i dogodilo, bio bi to presedan koji bi izazvao lavinu posledičnih događaja. Takav slučaj mogao bi da se uporedi sa rušenjem od strane ekstremističke organizacije Islamska država antičkih spomenika u Palmiri, na teritoriji Sirije. Slična rušenja sa teškim posledicama Islamska država je načinila na stotinama lokacija, uključujući i 1.500 godina star hrišćanski manastir u Siriji. Proteklih decenija nepopravljivo je uništena vredna kulturna baština u iračkim gradovima Mosulu, Nimrudu, Hatri. U Avganistanu, u dolini Bamijan, talibani su srušili svetski značajne spomenike, bez obzira na intervencije Ujedninjenih nacija.

Pod imenom urbanističkog razvoja, kulturni  varvarizam događa se i kod nas. Uz zidove Kalemegdana, "srpskog starog Jerusalima", Izraelci u bloku Rajićeve ulice grade haj-tek šoping centar zaziđujući fasade istorijski vrednih zdanja i menjajući karakter ovog nacionalnog istorijskog kulturnog dobra. Na Mostarskoj petlji, iznad arapskog gigantomanijskog projekta "Beograda na vodi" sa "najvišom kulom na Balkanu" koja sadrži 42 sprata, izraelski preduzimači grade pedesetospratnu stambenu kulu koja treba da nadvisi arapsku. Ove poduhvate stranih "urbanističkih špekulanata" plaćaju na kraju - građani Srbije. Međutim, tu nije kraj urbanističkom nasilju.

Nedavno je austrijski arhitekta hrvatsko-slovenačkog porekla Boris Podreka predstavio projekat nove pešačke zone na beogradskom Studentskom trgu. Iako retko prisutan u Beogradu, ovaj neočekivan član SANU i Akademije arhitekture Srbije izradio je planove parternog uređenja na mestu gde se pre dva milenijuma nalazilo središte rimskog Singidunuma. Prostor budućeg korzoa biće popločan u šarama u imitaciji kože zebre, koje su "danas u modi". Međutim, ono bitno je "ispod" predloženog plana, a to je prekopavanje zaštićenog arheološkog rezervata i izgradnja na tom mestu najveće podzemne garaže u Srbiji koja će služiti trgovačkom centru u neposrednoj Rajićevoj ulici. Za potrebe stranog investitora, sami ćemo uništiti naše arheološko nasleđe koje se nalazi ispod površine tla na lokaciji Studentskog trga. Buduća garaža će potpuno urušiti karakter ovog  kulturnog dobra - zaštićene gradske zone - koja više nikad neće biti ista. Kao kruna licemerja, predviđeno je podizanje spomenika Zoranu Đinđiću - na krovu nove podzemne garaže!?


(Na fotografiji: Plan Studentskog trga)

No comments:

Post a Comment