Dnevnik zabluda
Pijace
Piše Slobodan Maldini
Jesen je doba
kada se prave zimnice. Još uvek se sećam jesenjih mirisa iz perioda detinjstva.
Najviše mi se dopadao slatkast miris koji se širio tokom kuvanja pekmeza od
kajsija, ali i miris bosiljka, koji je bio obavezan sastojak prilikom spremanja
kiselih krastavaca. U gradskim stambenim blokovima nekada je pripremanje
zimnice bila zajednička, društvena aktivnost. Na slobodnim površinama urbanih blokova
tokom jeseni stanovnici su podizali priručna ognjišta za pečenje paprika i
kuvanje ajvara. Već od rane zore, oko vatre su se okupljali penzioneri, pekli
paprike, komentarisali kvalitet roda i prenosili svoje recepte za spremanje
ajvara. Miris pečenih paprika i kuvanog ajvara širio se krajem, a u pripremi
zimnice učestvovali su brojni susedi. Danas je jedino na periferiji grada
moguće videti sličan prizor.
U jesenje doba
kupujemo na pijaci namirnice koje pripremamo za zimu. Poput drugih gradova na
Balkanu, Beograd ima dugu tradiciju gradskih pijaca. Malo je takvih mesta u
gradu koja nose istorijsku patinu. Pijace su prostor gde se susreću i okupljaju
ljudi iz različitih sredina i socijalnih kategorija. Bez obzira na različitost
tradicija sela i grada, na pijaci se sreću prodavci sa sela koji u grad dolaze
samo da bi prodali svoje poljoprivredne proizvode i građani kojima je pijaca
prilika da osete deo ruralnog života izvan gradske vreve. Prva pijaca u
Beogradu, nazvana imenom Svetog Andreje, nastala je 1824. na Studentskom trgu,
gde su Turci preprodavali namirnice otkupljene od seljaka na prilazima gradu.
Zeleni venac je najstarija planska pijaca na Balkanu, nastala još 1847. Tu je
1918. održana prva skupština piljara Srbije, a 1920. podignuta tzv.
"kraljica pijaca" Zeleni venac. 2007. pijaca je rekonstruisana i
osavremenjena. Smeštena duž Bulevara Kralja Aleksandra, Cvetkova pijaca je
nazvana po lokalnom preduzetniku Cvetku Jovanoviću koji je na tom mestu imao
kafanu (mehanu), po kojoj je kraj postao poznat kao Cvetkova mehana. Dorćolska
pijaca Bajloni otvorena je 1927., a ime je dobila po svom osnivaču preduzetniku
Čehu Ignjatu Bajloniju. Najpoznatija beogradska pijaca, Kalenić, nalazi se u
središtu gradske opštine Vračar. Izgrađena je 1926. godine na tzv.
"Kalenić guvnu", zadužbini bogatog dobrotvora Vlajka Kalenića. I
danas je na ovoj pijaci moguće pronaći seljake - proizvođače koji prodaju robu
neposredno sa svojih imanja. Njihove tezge se porodično nasleđuju, a mnogi
Beograđani imaju "svog" prodavca, kod kojeg kupuju decenijama.
Kupovina na pijaci je prilika da popričate sa lucidnim seljacima, da se
sretnete sa prijateljima i saznate lokalne novosti. Tu možete da probate robu,
a ponekad i da se pogađate oko cene. Tu još uvek možete da pronađete jutros
ubrano povrće koje nije raslo u plasteniku već na prirodnom suncu, posebno ono
retko, koje nije hemijski tretirano.