Dnevnik zabluda
Urbanizacija parkova
Piše Slobodan Maldini
Beograd je
poznat po zelenim površinama. U centru grada nalazi se njegov najlepši park
Kalemegdan, parkovi - šume: Košutnjak, Rakovička i Zvezdara, Veliko ratno
ostrvo. Posebnu vrednost ima Beljarica,
deo Borče koji s pravom ima nadimak "beogradska Amazonija". Ovde je
zabeleženo 136 vrsta ptica, od toga 108 strogo zaštićenih, tu se gnezde
belorepani - najveći orlovi u Evropi, crne rode, tu žive vidre, šakali, kune
zlatice i belice. Međutim, beogradski rezervati prirode napadnuti su nemilosrdnom
i kratkovidom urbanizacijom koja preti da ih potpuno uništi.
Nedavno su
otpočeli radovi na prvoj fazi rekonstrukcije novobeogradskog zaštitnog zelenog
pojasa "Ušće", koji se prostire između Ušća i Zemuna. Iz potcenjivanja
i nepoverenja prema domaćim arhitektima, ili nečeg trećeg, gradska vlast je
angažovala danskog arhitektu Jana Gela da izradi projekte rekonstrukcije ovog
prostora. Nakon što je građanima Gel predstavljen kao "jedan od najvećih
svetskih arhitekata", s pravom možemo da zaključimo da je i njegov honorar
među najvišim svetskim, što Beogradu danas svakako nije potrebno. Ali, šta je
Gel zamislio?
Zeleni pojas
"Ušće" Gel je urbanizovao - u suštini razorio, podelivši ga na sedam
urbanističkih, a ne parkovskih zona. To su: zona kretanja, nazvana apsurdnim
imenom jer svaka urbana zona sadrži kretanje, zone nauke, muzike, vode,
umetnosti, zbunjujuće nazvana zona "Srbija" i ona najmanje površine -
zona prirode. Po Gelovom planu, park "Ušće" će sadržati samo jednu
zonu primerenu parku, a to je zona prirode i to na površini manjoj od jedne
sedmine ukupne površine, odnosno svega 10 procenata površine parka! Ostale zone
nemaju nikakvu dodirnu vezu sa pojmom parka, niti su primerene zaštitnom
zelenom pojasu novobeogradskog dunavskog priobalja. Jer, zone parkova treba da
sadrže drugačije funkcije, kao što su: odmor, rekreacija, mir, tišina,
opuštanje, igra dece, odmor starih, sportovi, priroda, zelenilo... Gel je od zelenog
pojasa skrpio nešto što nije ni vašarski ni sajamski kompleks, ni muzej na
otvorenom ni pijaca. A ovaj opasan presedan otvara na velika vrata mogućnost
brutalnih manipulacija na prostoru "Ušća", posebno u zonama nauke i "Srbije",
koje mogu u budućnosti da postanu mesta urbanog haosa. Gelov plan je osnova
budućeg "pravila" po kojem bi bili "zonirani" Veliko ratno
ostrvo, Beljarica, Košutnjak. Zamislimo da je Central park na Menhetnu zoniran
po Gelovom principu, sa "tvrdim" urbanističkim zonama? Centar Njujorka
danas ne bi bio ono što jeste, jer bi izgubio svoju najveću vrednost -
nedirnutu oazu prirode. Bio bi samo gomila precenjenog urbanog đubreta. I zato,
poručujem Gelu: ne dirajte beogradske zelene površine. Beograd je umoran od
nametanja praznih i destruktivnih ideja neupućenih stranaca i domaćih neukih
političara. Ostavite Beograd Beograđanima.
Na fotografiji:
Gelove urbanističke zone parka "Ušće"
No comments:
Post a Comment