Saturday 11 June 2016

Slobodan Maldini: Spomenici, Večernje novosti, 11. jun 2016.



Dnevnik zabluda

Spomenici

Piše Slobodan Maldini

Nakon otkrivanja spomenika Borislavu Pekiću, mandatar vlade Aleksandar Vučić nedavno je najavio podizanje spomenika Zoranu Đinđiću. Kako je rekao, spomenik bi trebalo da bude postavljen na beogradskom Studentskom trgu. Naglasio je da su reformatori u srpskoj istoriji stradali i zbog toga što Srbi često od emocija i ostrašćenosti ne vide dalje. Ova najava izazvala je buru emocija i negodovanje u redovima opozicije. Kritičari te ideje smatraju da je inicijativa sramna, jer potiče iz redova onih koji su upravo Đinđića satanizovali. Ali, zbog čega jedna ovakva ideja izaziva toliko snažne reakcije upravo kod poštovalaca dela tragično stradalog srpskog premijera?

Tradicija čuvanja sećanja na istorijske događaje, tragične žrtve i velikane naše istorije izgradnjom spomenika, kod nas je veoma duga. Na ovim prostorima spomenici su podizani od vremena Starih Rimljana i tokom srednjeg veka, kada su građeni brojni manastiri. U novijoj istoriji, plejada vajara ostavila je spomeničke tragove koji čuvaju uspomenu na naše slavne ljude i događaje. Vajari poput Petra Ubavkića, Đorđa Jovanovića, Simeona Roksandića, Dragomira Arambašića, utrli su put savremenom srpskom vajarstvu. Ideju podizanja monumenata povodom stvaranja nove države posle Prvog svetskog rata podržavali su vajari: Toma Rosandić, Ivan Meštrović, Sreten Stojanović i drugi. Za sobom, oni su ostavili izuzetna umetnička dela koja predstavljaju vanredne domete u evropskom vajarstvu. Posle Drugog svetskog rata, Bogdan Bogdanović, Nandor Glid, Vida Jocić, Olga Jevrić, Olga Jančić i drugi, uveli su našu umetnost u tokove savremenog svetskog vajarstva.

I pored značajne kulturne tradicije na planu spomeničke umetnosti, proteklih godina u regionu vlada trend podizanja bizarnih spomenika poznatih savremenih "junaka". Zajedno sa izgradnjom statue Brusu Liju u Mostaru i Bilu Klintonu u Prištini, nikli su i kod nas spomenici marginalne umetničke, ali emotivno visoke vrednosti. U Banatskom Sokocu podignut je spomenik pevaču Bobu Marliju, u Nišu je postavljena skulptura pevača Šabana Bajramovića, a u Drvengradu je sam Džoni Dep otkrio svoj spomenik. Naklonost prema poznatim ličnostima otišla je još dalje kada je 2011. tadašnji predsednik Srbije Boris Tadić prisustvovao otkrivanju spomenika nekadašnjem predsedniku Azerbejdžana Hejdaru Alijevu na Tašmajdanu (na slici). Tadašnja vlast je o tom događaju govorila hvalospeve, bez obzira na podsećanje mnogih da je Alijev vratio Azerbejdžan u crno razdoblje diktatorstva. Za razliku od prethodno navedenih spomenika emotivne vrednosti, Alijevljev je izraz zahvalnosti Srbije Azerbejdžanu za novac dat Beogradu i podršku po pitanju Kosova.


Zbog svega, ne iznenađuje polemika oko "prava na izgradnju spomenika" Đinđiću. Tim pre što kontroverza o ubistvu nekadašnjeg premijera do danas nije dobila epilog. 

No comments:

Post a Comment