Dnevnik
zabluda
Piše
Slobodan Maldini
Sećanje
i zaborav
Za
naše narode važno je sećanje na istorijske događaje koji su se odigrali tokom
Drugog svetskog rata na teritoriji nekadašnje Jugoslavije. Tada je naša zemlja razorena,
a život su izgubili njeni brojni stanovnici. Mnogi su zatvarani i ubijeni u
koncentracionim logorima. O ovim stradanjima naše mlade generacije imaju sve
manje saznanja i ona polako padaju u zaborav.
U
posleratnom periodu, na teritoriji nekadašnje Jugoslavije podizani su spomenici
koji su čuvali sećanje na žrtve rata. Njih su projektovali najpoznatiji
jugoslovenski skulptori i arhitekti i oni su bili mesta na kojima se negovalo
sećanje na istorijske događaje. Nakon raspada Jugoslavije, mnogi među ovim
vrednim umetničkim obeležjima su nestali, bilo da su zapušteni ili urušeni.
Nekada čuveni spomenici danas leže napušteni, čekajući da ih proguta zaborav.
Najznačajniji
spomenik stradanja Srba, Jevreja i Roma nalazi se u Jasenovcu, području
nekadašnjeg koncentracionog logora u Hrvatskoj, na obali reke Save. Memorijalni
kompleks sa čuvenim “cvetom” izradio je 1964. godine beogradski arhitekta
Bogdan Bogdanović. Iako nije urušen, kompleks godinama sve više gubi svoj prvobitni
značaj. Umesto čuvanja sećanja, svedoci smo zanemarivanja i zaborava koje pada na
istorijska događanja koja su se tu odigrala. Teško da danas možemo da zamislimo
da će školske ekskurzije iz Srbije ići u posetu ovom kompleksu, gde bi naša
deca mogla da se upoznaju sa tragičnom istorijom Srba, Jevreja i Roma u prošlom
svetskom ratu. Verovatnije je da će mladi naraštaji biti edukovani na području
Spomen kompleksa Donja Gradina, delu kompleksa Jasenovac koji se nalazi preko
puta njega, na desnoj obali reke Save. Na području Donje Gradine streljani su i
pokopani logoraši iz Jasenovca. Budući da se nalazi na teritoriji Republike
Srpske, Donja Gradina neće doživeti sudbinu Jasenovca. U pripremi je
međunarodni konkurs za izradu projekta Memorijalnog područja Donja Gradina. Budući
memorijalni kompleks sadržaće muzej, galeriju, ali i važan istorijski
dokumentacioni centar. Nakon realizacije ovog projekta, sećanje na jasenovačke
žrtve živeće i dalje, u Republici Srpskoj.
Iako
je zaborav ono što odlikuje neke na Balkanu, tako nije u svetu. U spomen
kompleksu koncentracionog logora u Dahauu u Nemačkoj, otvorena je izložba "Međunarodni
memorijal Nandora Glida", posvećena delu našeg vajara (na slici). Glid je 1965.
dobio prvu nagradu na međunarodnom konkursu za spomenik u Dahauu, među više od
50 vajara iz 17 zemalja. Jugoslavija je bila među zemljama koje su najviše
participirale u izgradnji, jer je dala granit i finansijska sredstva za izradu
spomenika. Ovo govori o međunarodnom zalaganju naše države i o tadašnjoj svesti
o značaju antifašističke politike. Glid je 1958. podigao i spomenik stradalim
Jugoslovenima u nemačkom logoru Mauthauzen.
No comments:
Post a Comment