Dnevnik zabluda
Mrak propisa
Piše Slobodan Maldini
Na polju arhitekture i urbanizma, u Srbiji godinama nije
ostvaren pomak u jačanju institucija za borbu protiv kršenja zakona. Po
pravilu, urbanistički planovi ne se ne primenjuju ili se sprovode selektivno, a
za to niko ne odgovara. U narodu preovlađuje osećaj nemoći i svesti da živimo u
vremenu gaženja civilizacijskih normi i totalne degradiacije urbanog života. Čuveni
arhitekta Le Korbizje davno je rekao da su "zgrade mašine za
stanovanje", a današnje gradove moguće je parafrazirati kao "mašine
za pravljenje novca". Jer, urbanizam više ne služi stanovnicima, već je sredstvo
malobrojnih za sticanje bogatstva. U tom procesu ulozi su veliki, a građanin je
samo nužno zlo na putu moćnika tržišta nekrentnina prema ličnom blagostanju. U
borbi za profitom, zakoni su samo prepreke koje treba ukloniti.
Sve više je primera kršenja urbanističkih propisa, a u
tome učestvuju i najodgovornije državne institucije. Nedavno je objavljeno da
je direktorka "Zavoda za rušenje spomenika" odobrila građevinskoj
mafiji da zida u zaštićenoj zoni u centru Beograda. Radi se o rušenju dva nepokretna
kulturna dobra u centru grada. Na mestu pod zaštitu stavljene Palate Pere
Velimirovića iz 1908. u Resavskoj 25 i vredne kuće stila akademizma sa kraja
19. veka u Mišarskoj 3, biće sagrađene višespratnice. Poražavajuće je da je
dozvole za rušenje ovih spomenika kulture izdala lično direktorka Zavoda za
zaštitu spomenika kulture Beograda Olivera Vučković, bez pratećeg obrazloženja
koje po pravilu priređuje stručna služba ove institucije.
Na prostoru Beogradske tvrđave u toku je priprema za gradnju
gondole koja će spajati Kalemegdansku terasu sa parkom "Ušće" na
Novom Beogradu. Posečena su sva stabla, pa i ona zaštićena, koja su se našla na
budućoj trasi. I u ovom slučaju, "zaboravljen" je zakon sadržan u
Generalnom urbanističkom planu Beograda iz 2016. u kojem doslovno piše:
„Zabranjuje se postavljanje dalekovoda, žičanih sajli za alternativni prevoz i
rekreaciju, naročito u području Beogradske tvrđave i u njenim širim vizuelnim i
akvateritorijalnim obuhvatima“.
Posetioci nedavnog FEST-a bili su šokirani obimom
devastacije Velike dvorane Doma sindikata, kompleksa zaštićenog i proglašenog
spomenikom kulture. Ova jedinstvena zgrada sagrađena je po projektu arhitekte
Branka Petričića 1947. u duhu autentičnog i danas ponovo aktuelnog socrealizma,
pod uticajima kasnog modernizma. Mnogi se sećaju izvanrednog ambijenta vrhunski
dizajnirane Velike dvorane u prefinjenim svetlim tonovima, sa plitkim lučnim
rebrastim svodovima i jedinstvenim orguljama u regionu. Nažalost, autentičan
enterijer je uništen, orgulja više nema, sve površine obojene su u odbojnu crnu
boju, a na zidove su prikovane sirove daske, upropastivši jedinstven duh
nekadašnje sale zbog kojeg je i zaštićena kao kulturno dobro.
Na slici: Spomenik
kulture Dom sindikata, lična arhiva
No comments:
Post a Comment