Friday 1 September 2017

Urbanizacija parkova, Večernje novosti, 1. septembar 2017.



Dnevnik zabluda

Urbanizacija parkova

Piše Slobodan Maldini

Beograd je poznat po zelenim površinama. U centru grada nalazi se njegov najlepši park Kalemegdan, parkovi - šume: Košutnjak, Rakovička i Zvezdara, Veliko ratno ostrvo. Posebnu  vrednost ima Beljarica, deo Borče koji s pravom ima nadimak "beogradska Amazonija". Ovde je zabeleženo 136 vrsta ptica, od toga 108 strogo zaštićenih, tu se gnezde belorepani - najveći orlovi u Evropi, crne rode, tu žive vidre, šakali, kune zlatice i belice. Međutim, beogradski rezervati prirode napadnuti su nemilosrdnom i kratkovidom urbanizacijom koja preti da ih potpuno uništi.

Nedavno su otpočeli radovi na prvoj fazi rekonstrukcije novobeogradskog zaštitnog zelenog pojasa "Ušće", koji se prostire između Ušća i Zemuna. Iz potcenjivanja i nepoverenja prema domaćim arhitektima, ili nečeg trećeg, gradska vlast je angažovala danskog arhitektu Jana Gela da izradi projekte rekonstrukcije ovog prostora. Nakon što je građanima Gel predstavljen kao "jedan od najvećih svetskih arhitekata", s pravom možemo da zaključimo da je i njegov honorar među najvišim svetskim, što Beogradu danas svakako nije potrebno. Ali, šta je Gel zamislio?

Zeleni pojas "Ušće" Gel je urbanizovao - u suštini razorio, podelivši ga na sedam urbanističkih, a ne parkovskih zona. To su: zona kretanja, nazvana apsurdnim imenom jer svaka urbana zona sadrži kretanje, zone nauke, muzike, vode, umetnosti, zbunjujuće nazvana zona "Srbija" i ona najmanje površine - zona prirode. Po Gelovom planu, park "Ušće" će sadržati samo jednu zonu primerenu parku, a to je zona prirode i to na površini manjoj od jedne sedmine ukupne površine, odnosno svega 10 procenata površine parka! Ostale zone nemaju nikakvu dodirnu vezu sa pojmom parka, niti su primerene zaštitnom zelenom pojasu novobeogradskog dunavskog priobalja. Jer, zone parkova treba da sadrže drugačije funkcije, kao što su: odmor, rekreacija, mir, tišina, opuštanje, igra dece, odmor starih, sportovi, priroda, zelenilo... Gel je od zelenog pojasa skrpio nešto što nije ni vašarski ni sajamski kompleks, ni muzej na otvorenom ni pijaca. A ovaj opasan presedan otvara na velika vrata mogućnost brutalnih manipulacija na prostoru "Ušća", posebno u zonama nauke i "Srbije", koje mogu u budućnosti da postanu mesta urbanog haosa. Gelov plan je osnova budućeg "pravila" po kojem bi bili "zonirani" Veliko ratno ostrvo, Beljarica, Košutnjak. Zamislimo da je Central park na Menhetnu zoniran po Gelovom principu, sa "tvrdim" urbanističkim zonama? Centar Njujorka danas ne bi bio ono što jeste, jer bi izgubio svoju najveću vrednost - nedirnutu oazu prirode. Bio bi samo gomila precenjenog urbanog đubreta. I zato, poručujem Gelu: ne dirajte beogradske zelene površine. Beograd je umoran od nametanja praznih i destruktivnih ideja neupućenih stranaca i domaćih neukih političara. Ostavite Beograd Beograđanima.


Na fotografiji: Gelove urbanističke zone parka "Ušće"

No comments:

Post a Comment