Slobodan Maldini: Kosovski mit, Večernje novosti, 8.jul 2016.

Dnevnik zabluda

Kosovski mit

Piše Slobodan Maldini

U istoriji Srbije, Kosovo je oduvek imalo važnu ulogu, a događaji na ovoj teritoriji  uticali su na budućnost Srbije. Kosovski mit započeo je 1389. na Vidovdan, kada se odigrala Kosovska bitka u kojoj su se sukobile srpska vojska koju je predvodio knez Lazar Hrebeljanović i turska sila na čelu sa sultanom Muratom. Obojica vojskovođa su izgubili glavu: srpski vitez Miloš Obilić je ubio sultana Murata, a knez Lazar je zarobljen i pogubljen. Na Vidovdan 1914. je Gavrilo Princip u Sarajevu  izvršio atentat na nadvojvodu Franca Ferdinanda, što je pokrenulo Prvi svetski rat. Na Vidovdan 1919. potpisan je Versajski sporazum, čime je završen Prvi svetski rat. 1921. kralj Aleksandar I doneo je Vidovdanski ustav, koji će pokazati velike političke sukobe u novoj državi. Na Vidovdan 1989. na obeležavanju 600 godina od Kosovske bitke, Slobodan Milošević će pokrenuti spiralu propadanja, a godinu dana kasnije u Hrvatskoj će na Vidovdan biti donet amandman na Ustav kojim Srbi tamo više nisu konstitutivni narod. Na Vidovdan 2001. moćnici su tempirali da Miloševića isporuče tribunalu u Hagu. Kosovo je 2008. samoproglašeno nezavisnim od Srbije, čime je privremeno stavljena tačka na Kosovski mit.

U demografskom i političkom pogledu, Kosovo je tokom proteklih decenija promenilo status. I dok je na Kosovu devedesetih izricana parola "Kosovo je Srbija" a dvehiljaditih "Kosovo je nezavisno", danas skreću pažnju slogani koje ističu Albanci: "Kosovo je Albanija". Ali, bez obzira na različita politička gesla, kulturna istorija jedina daje jasne odgovore na pitanje pripadnosti Kosova. Poznata je činjenica da na teritoriji Kosova tokom proteklih hiljadu godina Albanci za sobom nisu ostavili nijedan spomenik kulture.  Ali, šta je ono što međusobno povezuje istoriju i kulturu Srbije i Albanije, osim učestalih zahteva Albanije i polaganja prava Srbije na teritoriju Kosova?

Albanski grad Skadar, podignut na mestu uliva reka Bojane i Drima, jedan je od najstarijih i kulturno najznačajnijih gradova u Albaniji. Prema istoričarima, Skadar je srpska prestonica skoro sedam vekova, od 490. do 1181., mnogo pre Kosovske bitke. U svom spisu "O upravljanju carstvom" vizantijski car Konstantin Porfirogenit opisao je da su u 7. veku jedini stanovnici ovog grada i okoline bili Srbi, koji su tu osnovali srpsku državu Duklju, vazala Raške države, sa kojom je obrazovala Veliku župu Raška. Kao prestonica dukljanske države, Skadar je doživeo procvat za vreme vladavine srpskog kneza Jovana Vladimira, u drugoj polovini 10. veka. Crkva svetog Jovana Vladimira u Elbasanu, čiji temelji potiču iz 8. veka, jedna je od retkih preživelih među stotinama zatrtih ostataka srpskih crkava, manastira i utvrđenja u Albaniji. O srpskoj istoriji u Albaniji danas svedoči veliki broj sačuvanih izvornih srpskih toponima.