Friday 12 August 2016

Slobodan Maldini: Pešaci i automobili, Večernje novosti, 12. avgust 2016.




Dnevnik zabluda

Pešaci i automobili

Piše Slobodan Maldini

Nedavno je javno preduzeće "Parking servis" dobilo građevinsku dozvolu za izgradnju javne podzemne garaže "Studentski trg". Garaža će biti sagrađena ispod površine Studentskog trga, predviđenog da bude deo centralne gradske pešačke zone. Buduća gradska garaža prostiraće se na arheološkom nalazištu, na površini 21.000 kvm, a na tri podzemna nivoa raspolagaće sa oko 700 parking mesta. Izgradnja garaže zadovoljiće potrebe za hronično nedostajućim parking mestima u centru grada. Istovremeno, upotpuniće funkciju tržnog centra u Rajićevoj ulici, čija je gradnja u toku. Da podsetim, u pešačkoj zoni, na prostoru između ulica Knez Mihailove, Uzun Mirkove i Kralja Petra u toku je izgradnja tržnog centra i hotela izraelskog investitora veličine 58.000 kvadratnih metara, po projektu arhitekte Vladimira Lojanice i akademika Milana Lojanice, što je među najvećim investicijama u Beogradu. Sa garažom na Studentskom trgu, ovaj kompleks će biti još jedan u nizu beogradskih trgovačkih centara koji će privući veliki broj posetilaca, posebno onih motorizovanih. Ali, da li ovi projekti znače odustajanje gradskih vlasti od koncepta pešačke zone starog jezgra grada i kolskim saobraćajem dodatno opterećuju neodgovarajuću saobraćajnu infrastrukturu?

U Regulacionom planu Beograda u Šancu iz 1867. urbanista Emilijan Josimović je zapisao da se ulicama grada kreće "zaprežni pešački i jahački saobraćaj". Nakon pojave automobila početkom 20. veka ustanovljen je termin "automobilskog grada", u kojem je čak 80 odsto površina ulica bilo uzurpirano za potrebe automobila, trgovi su pretvoreni u parkirališta, a pešaci "sabijeni" na prostore uskih trotoara. Već pedesetih i šezdesetih godina evropski urbanisti su ukazali na razarajuće delovanje automobila u istorijskim gradskim jezgrima, nakon čega su svi veliki evropski gradovi doneli urbanističke planove razvoja gradskih pešačkih zona. Posle decenijske uzurpacije vlasnika automobila, ulice, trgovi i parkovi ponovo su predati pešacima. Uporedo sa vraćanjem gradova pešacima, sprovedeno je izmeštanje kolskog saobraćaja izvan gradskih centara, a razvojni planovi okrenuti su realizaciji metroa kao trajno održivom saobraćajnom rešenju.


Da li Beograd izgradnjom garaže i šoping centra u pešačkoj zoni zaštićenog istorijskog jezgra odustaje od principa realizacije centra grada koji je rezervisan isključivo pešacima? Uvođenje kolskog saobraćaja u pešačko tkivo krajnje je neuobičajeno rešenje koje preti da sruši sve dosadašnje napore urbanista za ostvarenjem humanog istorijskog jezgra namenjenog isključivo pešacima. Umesto da štitimo arheološka nalazišta i kulturno-istorijski vredne objekte u starom centru grada, kao rezultat našeg urbanističkog nemara ubrzo ćemo se suočiti sa pojačanim prilivom vozila i novim zagađenjem istorijskog jezgra.

No comments:

Post a Comment