Dnevnik zabluda
Istorija i podele
Piše Slobodan Maldini
Velika Britanija je predložila Savetu bezbednosti
Ujedninjenih nacija Rezoluciju o Srebrenici, sa namerom da bude usvojena
neposredno pred obeležavanje 20-togodišnjice tog ratnog zločina. U rezoluciji
se potencira reč genocid, a zanemaruje pomirenje naroda koji zajedno žive. U
politički delikatnom trenutku, podstiču se negativna sećanja na prošlost, koja
će uticati na budućnost suživota naroda na Balkanu. Bošnjaci optužuju Srbe za
stradanje muslimana u Srebrenici, među kojima je preko 6.000 pokopano u
Potočarima. Srbi optužuju muslimane za stradanje preko 3.500 Srba od strane
srebreničkih muslimana. Velika Britanija je i sama suočena sa optužbama od
strane istoričara za sprovođenje genocida nad Indusima, naročito u godinama
nakon 1857., kada su njene snage ubile najmanje 10 miliona ljudi [sic], što je
samo kap u moru ukupno ubijenih Indusa od strane Britanske imperije tokom njene
vladavine na Indijskom potkontinentu.
Poznata je
poslovica da istoriju pišu pobednici. Međutim, istoriju beleže i materijalni
artefakti, među kojima su spomenici i memorijalni kompleksi. Ponekad se
zvanična istorija i ona zapisana na spomen obeležjima ne poklapaju. Često onima
koji imaju drugačije mišljenje o jednom istorijskom događaju smetaju spomenici
i drugi artefakti. A istorija njihovog uništenja na Balkanu je duga. Spomenuću
samo par primera. Najmonumentalniji vojni memorijal na središnjem Balkanu, Spomenik
na Zebrnjaku kod Kumanova je remek delo delo beogradskog arhitekte Momira
Korunovića. Podignut je u slavu poginulim srpskim vojnicima tokom Kumanovske
bitke 1912. godine. Početkom Drugog svetskog rata srušili su ga bugarski
okupatori Makedonije. Posle Drugog svetskog rata na teritoriji Jugoslavije
podignuti su brojni spomenici i memorijalni parkovi sa ciljem da sačuvaju
istinu o stradanju stanovništva ili sećanje na poginule borce za slobodu
naroda. Tokom ratova 1990-tih a i posle njih, mnogi spomenici su
srušeni. Prema listi sačinjenoj u Hrvatskoj, na tamošnjoj teritoriji srušeno
je, oštećeno ili uklonjeno čak 2120 spomenika tematskog razdoblja
narodnooslobodilačke borbe. Među ovim spomenicima uništeno je čak 7 a oštećeno
5 vrednih spomenika Vojina Bakića, hrvatskog vajara srpskog porekla, među
kojima je i kolosalni Spomenik ustanku naroda Banije i Korduna na Petrovoj
gori. Na Kosovu su srušeni svi spomenici NOB, uključujući i one u Klini (na
slici) i Istoku, čiji sam ja autor. Proteklih dana suočeni smo sa zahtevima
Prištine da bude srušen i Park mira u Kosovskoj Mitrovici.
Nedavno je rehabilitovan Draža Mihajlović, što je
izazvalo revolt levičara. Međutim, još 1992. godine na Ravnoj gori je podignut spomenik
Draži, a 1998. i Memorijalni dom, delo arhitekte Spasoja Krunića, koji nikome
ne smetaju. Da li se radi o čuvanju sećanja ili o zaboravu, prosudite sami.
No comments:
Post a Comment