Dnevnik zabluda
Crkve u plamenu
Piše Slobodan Maldini
"Plamena gotika" (fr. flamboyant, u plamenu) je
arhitektosnki stil kasne gotike nastao u 14. veku. Obeležen je obiljem kamene dekoracije
u obličju krivih, vijugavih linija koje podsećaju na plamene jezičke i prenaglašeno
dočaravaju iluziju ovih građevina kao da su zahvaćene vatrenom stihijom. Ideje
starograditelja stila gotike da predstave monumentalna zdanja na ekspresivan
način, u plamenu, nedavno su primile surovu realnu sliku. Ranogotička katedrala
Notr Dam u istorijskom središtu Pariza, čija je gradnja započeta u 12. veku,
devastirana je u nezapamćenom požaru. Ali, u novijoj istoriji, svet je često
suočavan sa masivnim uništavanjem kulturno-istorijske baštine. Još uvek pamtimo
miniranja iz 2001. kada su Talibani u Bamijanu u Avganistanu u prah pretvorili
čuvene gigantske statue Bude. Mnogi u svetu i danas žale zbog nepovratnog razaranja
i krađe nezapamćenih razmera jedinstvenih antičkih kulturnih dobara Iraka i
Sirije od strane Islamske države i okupatora sa Zapada, koje se odigrava od
početka 21. veka, do danas.
Iako su oči medija, koji preispituju mogući uzrok požara
u Parizu, uprte u radove na rekonstrukciji katedrale, teško je isključiti sumnju
u namerno paljenje ovog francuskog kulturnog i sakralnog bastiona. Ono što nije
učinjeno tokom Francuske buržoaske revolucije ili Drugog svetskog rata,
dogodilo se u 21. veku, uprkos visokom razvoju tehnologije i zaštite ovog
nacionalnog simbola Francuske. Analitičari upozoravaju da su crkve u Francuskoj
sve češće suočene sa podmetanjima požara, vandalizmom, skrnavljenjem i
uništavanjem svetinja. U protekla tri meseca, u većem broju vrednih crkava u
ovoj zemlji izlomljene su srednjovekovne statue, spaljena oltarska platna, a u
jednom slučaju je na zidu hrama nacrtan krst ljudskim izmetom.
Poput francuskih, srpske i druge pravoslavne svetinje su poprišta
apokaliptičkog uništenja - 2004. izgoreo je kompleks manastira Hilandar, a
2016. su čak četiri pravoslavna hrama spaljena baš za uskršnje praznike. Požar
je progutao srpsku neogotičku Crkvu Svetog Save na Menhetnu, u središtu
Njujorka, dok su na drugom kraju sveta, u Melburnu i Sidneju, zapaljene još dve
pravoslavne crkve. Prethodno, veći broj srpskih hramova u Australiji bio je pod
udarom ustaških ekstremista, u mržnji naruženi nacističkim simbolima i
grafitima, među kojima i natpisima "Srbe na vrbe". Ali, najstrašniji
pogrom u novije vreme zabeležen je marta 2004. na Kosovu, uprkos međunarodnoj
zaštiti ove teritorije. U napadima Albanaca na Srbe uništeno je 35 srpskih
crkava i manastira, među kojima i 18 spomenika kulture. Nedavni događaj u
Parizu je opomena i nama i treba da promeni naš odnos prema nacionalnoj kulturnoj
zaostavštini. Za jedan dan, Francuska
je za rekonstrukciju katedrale skupila milijardu evra. Za svoje uništene spomenike,
Srbija to ne može.
Na
fotografiji: Hilandar u plamenu, foto: Zadužbina svetog manastira Hilandara
No comments:
Post a Comment