Dnevnik zabluda
Kosovska inicijativa
Piše Slobodan Maldini
U intenziviranju napora za iznalaženje rešenja kosovskog
Gordijevog čvora Srbija je pokrenula političku inicijativu u cilju oslobođenja od
hipoteke prošlosti i okretanja budućnosti neopterećene problemima. U naporima
da unaprede ekonomiju područja Kosova i Metohije na kojima žive i rade Srbi, političarima
se pridružuju privrednici, a Srpska pravoslavna crkva zauzela je tvrd stav očuvanja
celovitosti granica srpske južne pokrajine. Jasno je da vreme ne ide za račun
Srba u pokrajini, pa ni u Centralnoj Srbiji, koja je svakom godinom pustija za
oko 35.000 stanovnika. Vremenom, politika se menja, privrednici se sele za
profitom, a Crkva je odavno izgubila moć na Kosovu i Metohiji. Ali, ono što je
izvesno i vekovno nepromenljivo je nacionalna istorija, sadržana u spomenicima
kulture.
Poslednji je momenat kada Srbija može nešto konkretno da
učini na Kosovu i Metohiji i zadrži uticaj na terenu. A to je moguće samo na polju
očuvanja kulturnog nasleđa. Predlažem realizaciju dva značajna projekta:
rekonstrukciju istorijskog kompleksa manastira Svetih arhangela i pripadajuće
tvrđave Višegrad u kanjonu reke Prizrenske Bistrice kod Prizrena, i revitalizaciju
manastira Pećka patrijaršija izgradnjom kompleksa koji sadrži Muzej srpske
pravoslavne crkve i rezidenciju patrijarha. Realizacija ovih projekata,
podržana od velikih sila i Evropske unije, treba da obnovi i na duži rok
učvrsti prisustvo kulture Srbije u Peći i Prizrenu.
Kompleks manastira Svetih arhangela iz 14. v, spomenik
kulture od izuzetnog značaja, zajedno sa manastirskim utvrđenjem Višegrad iz
12. v. predstavlja jedinstvenu srednjovekovnu ambijentalnu celinu na Balkanu.
Citadelu na brdu i donji grad utvrdio je car Dušan, unutar kojeg je podigao
svoju zadužbinu. U sastavu kompleksa nalaze se tri crkve: ona posvećena svetim
Arhangelima i dve svetom Nikoli. Manastir su 1615. srušile Osmanlije, a
materijal sa ruševine iskorišćen je za gradnju Sinan-pašine džamije u Prizrenu.
Obnovljeni kompleks spalili su i opljačkali 1999. pripadnici OVK. Danas je više
nego neophodno izvršiti celovitu rekonstrukciju tri crkve i celog utvrđenja
Višegrad: Gornjeg i Donjeg Grada.
Manastir Pećka patrijaršija kod Peći je vekovni centar
autokefalne srpske patrijaršije, jedinstveno svetilište koje je za vreme turske
okupacije čuvalo nadu u opstanak Srba. Tu su podignuti temelji srpskog
nacionalnog identiteta. Od osnivanja u 13. veku do danas, ovaj spomenik kulture
ima za cilj da održi srpsku kulturnu tradiciju. Danas je neophodno revitalizovati
kompleks Pećke patrijaršije i dopuniti ga novim sadržajima, među kojima su:
Muzej Srpske pravoslavne crkve i Patrijaršijski dvor koji će da bude stalna, a
u najmanjem letnja rezidencija patrijarha Srpske pravoslavne crkve i mesto redovnog
okupljanja i zasedanja Svetog arhijerejskog sinoda.
Na slici:
rekonstrukcija kompleksa Sv. Arhangela, Prizren, autor: Andrija Todosijević,
izvor: www.behance.net
No comments:
Post a Comment