Dnevnik zabluda
Prizren
Piše Slobodan Maldini
Prištinske vlasti nedavno su usvojile zakon kojim se
stari srpski grad Prizren proglašava "istorijskom prestonicom
Kosova". Da je ova konstatacija sastavni deo srpskog zakona, ne bi
izazvala komentare kod nas. Jer, Prizren je i danas srpska kulturna i
istorijska prestonica Metohije. Ali, u politici samoproklamovane republike
Kosovo, gde je centar srpske srednjovekovne države preko noći postao centar
kulture Albanaca, izaziva duboku zabrinutost. Iako je ova konstatacija samo je
još jedna unizu provokacija, ima dublji smisao jer izražava napore Albanaca da
u potpunosti preuzmu sve ono što podseća na srpsku istoriju i tradiciju, uguše
je i asimiluju. Koliki je značaj ovog istorijskog srpskog grada koji je pre
NATO agresije 1999. brojao više od 10.000 Srba, a danas u njemu životari jedva
nekoliko srpskih bogoslova?
Prizren je
grad - muzej srpske srednjovekovne istorije i deo svetske kulturne baštine. To
je jedan od najstarijih gradova na Balkanu, nastao na temeljima antičkog utvrđenja
Teranda. Od oko 1214. u vreme Stefana Nemanjića grad pripada srpskoj
srednjovekovnoj državi i postaje privredno i duhovno središte. U doba kralja
Milutina, krajem 13. veka, Prizren je postao najznačajnije trgovačko mesto u
Srbiji. Za vreme kralja Milutina, cara Dušana i cara Uroša ovaj srpski grad
kovao je svoj novac i u njemu su podignuti brojni istorijski spomenici: crkva
Bogorodica Ljeviška, manastirski kompleks Sveti Arhangeli, zadužbina cara
Dušana i drugi. Putopisci toga doba nazivaju ga "carskim gradom", a u
narodnim pesmama prenosi se njegovo ime "carskog Carigrada". Prizren
je grad velikog broja crkava. Od osnivanja Prizrenske mitropolije 1019.
podignuto je 35 srpskih svetinja i spomenika. Po predanju, u gradu je
"bilo onoliko crkvi koliko je dana u godini." Pored dva pomenuta,
značajni prizrenski hramovi su: crkve Svetog Spasa, Svetog Dimitrija, Svetog
Nikole, Svetog Đorđa Runovića, Svete Nedelje, Svetog Stefana, Bogojavljenska,
Preobraženjska, Gospojinska, manastir Svetog Varvare, Bogoslovija Svetog Kirila
i Metodija i dr.
1999. Prizren
je pod pretnjom NATO snaga napustilo oko 20.000 stanovnika: svi Srbi, veliki
broj Muslimana, Roma i Turaka. Oni koji su poverovali međunarodnim snagama da će
ih zaštititi i tu ostali, ubijeni su. Srpske svetinje koje tada nisu spaljene i
opljačkane, u pogromu 2004. su uništene u potpunosti, a iz grada su proterani i
preostali malobrojni Srbi. Agresivna, primitivna i anticivilizacijska,
antisrpska politika Albanaca i danas doprinosi stanju u kojem se podstiče
uništavanje objekata srpskog i evropskog srednjovekovnog kultunog nasleđa. Politika
Prištine je da prisvoji srpsko kulturno nasleđe i zatre mu svaki trag koji
podseća na istoriju Srba. Do danas, ova strategija sprovodi se uspešno, budući
da u Prizrenu više nema Srba pravoslavne vere.
Na
fotografiji: Crkva Bogorodice Ljeviške u Prizrenu, lična arhiva
No comments:
Post a Comment