Dnevnik zabluda
Uništavanje prošlosti
Piše Slobodan Maldini
Zamislimo situaciju u kojoj na antičkom Rimskom Forumu
ili neposredno uz atinski Akropolj bude dozvoljena gradnja ultramodernog šoping
centra, pa zatim, pošto je uz njega potreban i ogroman parking, budu prekopane
ove arheološke lokacije i na njima bude sagrađena ogromna podzemna garaža? Ili
da neposredno uz hiljadugodišnje zidine starog Jerusalima bude sagrađena trgovačko-poslovna gradska četvrt sa čelično-staklenim
zgradama koje primaju na hiljade posetilaca? Ako bi se nešto ovako neverovatno
i dogodilo, bio bi to presedan koji bi izazvao lavinu posledičnih događaja. Takav
slučaj mogao bi da se uporedi sa rušenjem od strane ekstremističke organizacije
Islamska država antičkih spomenika u Palmiri, na teritoriji Sirije. Slična rušenja
sa teškim posledicama Islamska država je načinila na stotinama lokacija,
uključujući i 1.500 godina star hrišćanski manastir u Siriji. Proteklih
decenija nepopravljivo je uništena vredna kulturna baština u iračkim gradovima
Mosulu, Nimrudu, Hatri. U Avganistanu, u dolini Bamijan, talibani su srušili svetski
značajne spomenike, bez obzira na intervencije Ujedninjenih nacija.
Pod imenom urbanističkog razvoja, kulturni varvarizam događa se i kod nas. Uz zidove
Kalemegdana, "srpskog starog Jerusalima", Izraelci u bloku Rajićeve
ulice grade haj-tek šoping centar zaziđujući fasade istorijski vrednih zdanja i
menjajući karakter ovog nacionalnog istorijskog kulturnog dobra. Na Mostarskoj
petlji, iznad arapskog gigantomanijskog projekta "Beograda na vodi"
sa "najvišom kulom na Balkanu" koja sadrži 42 sprata, izraelski preduzimači
grade pedesetospratnu stambenu kulu koja treba da nadvisi arapsku. Ove
poduhvate stranih "urbanističkih špekulanata" plaćaju na kraju -
građani Srbije. Međutim, tu nije kraj urbanističkom nasilju.
Nedavno je austrijski arhitekta hrvatsko-slovenačkog
porekla Boris Podreka predstavio projekat nove pešačke zone na beogradskom
Studentskom trgu. Iako retko prisutan u Beogradu, ovaj neočekivan član SANU i
Akademije arhitekture Srbije izradio je planove parternog uređenja na mestu gde
se pre dva milenijuma nalazilo središte rimskog Singidunuma. Prostor budućeg
korzoa biće popločan u šarama u imitaciji kože zebre, koje su "danas u
modi". Međutim, ono bitno je "ispod" predloženog plana, a to je
prekopavanje zaštićenog arheološkog rezervata i izgradnja na tom mestu najveće podzemne
garaže u Srbiji koja će služiti trgovačkom centru u neposrednoj Rajićevoj
ulici. Za potrebe stranog investitora, sami ćemo uništiti naše arheološko
nasleđe koje se nalazi ispod površine tla na lokaciji Studentskog trga. Buduća
garaža će potpuno urušiti karakter ovog
kulturnog dobra - zaštićene gradske zone - koja više nikad neće biti
ista. Kao kruna licemerja, predviđeno je podizanje spomenika Zoranu Đinđiću - na
krovu nove podzemne garaže!?
(Na
fotografiji: Plan Studentskog trga)
No comments:
Post a Comment