Dnevnik zabluda
Investitorski urbanizam
Piše Slobodan Maldini
Urbanizam je naučna disciplina koja proučava međuodnose
stanovnika gradova i izgrađenog okruženja. Zajedno sa urbanim planiranjem i
urbanom sociologijom, on oblikuje savremene gradove i utiče na način života u
njima. Međutim, postoje slučajevi kada gradnja izmakne iz ruku urbanista i
pređe u ruke investitora i političara i odvede razvoj gradova neplaniranim
tokom. Ovakve situacije nazivamo investitorskim urbanizmom. Taj urbanizam nije
zasnovan na potrebama građana, već na željama investitora. A cilj svih
investitora je zarada, i to što veća. Pritom, oni ne mare za stvarne potrebe
stanovnika.
Nedavno je predstavljen još jedan u nizu investitorskih
urbanističkih projekata. Na mestu srušene istorijski vredne zgrade Saveznog
ministarstva unutrašnjih poslova na početku beogradske ulice Kneza Miloša koju
je projektovao poznati slovenački arhitekta Ludvig Tomori, uskoro počinje
gradnja novog urbanističkog monstruma. To je "Skajlajn Belgrejd",
koji je projektovao izraelski arhitekta Ami Mur (na slici). Radi se o kompleksu
tri kule sa aneksima, među kojima najviša sadrži 40 spratova, sa ukupno
68.000kvm stambeno-poslovnog prostora. Ova gigantska skalamerija biće sagrađena
neposredno pored petlje auto-puta, na neprikladno maloj, saobraćajno i
bezbednosno krajnje problematičnoj lokaciji. U oblandi "ekskluzive",
investitor prodaje Beograđanima urbanistički haos.
U Beogradu je nedavno boravila delegacija biroa "Gel
Arhitekts" iz Danske koja je predstavila "finalizaciju
strategije" uređenja parka na Ušću. Prethodno je Savsku promenadu projektovala kompanija "SWA" iz Los
Anđelesa. Pored hiljada naših nezaposlenih arhitekata, Beograd i dalje angažuje
skupe strane "stručnjake", pa čak i za trivijalne projekte kao što je
uređenje zelenila gradskog priobalja. Zar je moguće da u Srbiji nema arhitekte
koji može da izradi plan zelenih površina obala Save i Dunava?
Međutim, da su gradski čelnici pažljivije učili od
gostiju - danskih arhitekata, znali bi da u Kopenhagenu nema višespratnih kula.
Suprotno Beogradu, danska prestonica je odolela napadima investitorskog
urbanizma i zadržala istorijski urbani karakter. Pariz je takođe sačuvao svoju
istorijsku urbanu matricu, a visoku gradnju sveo na od centra udaljeni kvart
Defans, gde je smestio mnogospratne kule. Na sličan način, Beograd bi trebalo
da odredi urbanistički "zabran" izvan istorijskog jezgra, tamo gde
monstruozna gradnja ne ugrožava građane i tu da planski kontroliše divljanje
investitora. Novac dobijen od investitorskog urbanizma Grad treba da uloži u
sanaciju urbanog tkiva. Jer, čak trećinu površine Beograda čine slamovi, a do
danas, nije urađena ijedna studija rešavanja ovog urbanističkog problema. To je
razumljivo, jer saniranje haosa košta. Nasuprot, investitorski urbanizam puni
gradsku kasu - sve dok ima kupaca.
No comments:
Post a Comment