Saturday 16 May 2015

Slobodan Maldini: Sećanje i zaborav, "Večernje novosti", 16. maj 2015.



Dnevnik zabluda

Piše Slobodan Maldini

Sećanje i zaborav

Za naše narode važno je sećanje na istorijske događaje koji su se odigrali tokom Drugog svetskog rata na teritoriji nekadašnje Jugoslavije. Tada je naša zemlja razorena, a život su izgubili njeni brojni stanovnici. Mnogi su zatvarani i ubijeni u koncentracionim logorima. O ovim stradanjima naše mlade generacije imaju sve manje saznanja i ona polako padaju u zaborav.

U posleratnom periodu, na teritoriji nekadašnje Jugoslavije podizani su spomenici koji su čuvali sećanje na žrtve rata. Njih su projektovali najpoznatiji jugoslovenski skulptori i arhitekti i oni su bili mesta na kojima se negovalo sećanje na istorijske događaje. Nakon raspada Jugoslavije, mnogi među ovim vrednim umetničkim obeležjima su nestali, bilo da su zapušteni ili urušeni. Nekada čuveni spomenici danas leže napušteni, čekajući da ih proguta zaborav.

Najznačajniji spomenik stradanja Srba, Jevreja i Roma nalazi se u Jasenovcu, području nekadašnjeg koncentracionog logora u Hrvatskoj, na obali reke Save. Memorijalni kompleks sa čuvenim “cvetom” izradio je 1964. godine beogradski arhitekta Bogdan Bogdanović. Iako nije urušen, kompleks godinama sve više gubi svoj prvobitni značaj. Umesto čuvanja sećanja, svedoci smo zanemarivanja i zaborava koje pada na istorijska događanja koja su se tu odigrala. Teško da danas možemo da zamislimo da će školske ekskurzije iz Srbije ići u posetu ovom kompleksu, gde bi naša deca mogla da se upoznaju sa tragičnom istorijom Srba, Jevreja i Roma u prošlom svetskom ratu. Verovatnije je da će mladi naraštaji biti edukovani na području Spomen kompleksa Donja Gradina, delu kompleksa Jasenovac koji se nalazi preko puta njega, na desnoj obali reke Save. Na području Donje Gradine streljani su i pokopani logoraši iz Jasenovca. Budući da se nalazi na teritoriji Republike Srpske, Donja Gradina neće doživeti sudbinu Jasenovca. U pripremi je međunarodni konkurs za izradu projekta Memorijalnog područja Donja Gradina. Budući memorijalni kompleks sadržaće muzej, galeriju, ali i važan istorijski dokumentacioni centar. Nakon realizacije ovog projekta, sećanje na jasenovačke žrtve živeće i dalje, u Republici Srpskoj.

Iako je zaborav ono što odlikuje neke na Balkanu, tako nije u svetu. U spomen kompleksu koncentracionog logora u Dahauu u Nemačkoj, otvorena je izložba "Međunarodni memorijal Nandora Glida", posvećena delu našeg vajara (na slici). Glid je 1965. dobio prvu nagradu na međunarodnom konkursu za spomenik u Dahauu, među više od 50 vajara iz 17 zemalja. Jugoslavija je bila među zemljama koje su najviše participirale u izgradnji, jer je dala granit i finansijska sredstva za izradu spomenika. Ovo govori o međunarodnom zalaganju naše države i o tadašnjoj svesti o značaju antifašističke politike. Glid je 1958. podigao i spomenik stradalim Jugoslovenima u nemačkom logoru Mauthauzen.


No comments:

Post a Comment